LEZEN (2) - Leesvoorwaarden

De Leesvoorwaardentoets. 

Toen ik op de basisschool werkte, startte ik ieder schooljaar met een Leesvoorwaardentoets die afgenomen werd bij de beginnende groep 3 - kinderen.
Aan de hand van de uitslagen van die toets kon je redelijk goed inschatten of een kind al aan leren lezen toe was en voldeed aan de voorwaarden om te kúnnen leren lezen.
Want om überhaupt te kunnen leren lezen moet een kind aan een aantal voorwaarden voldoen.

Er zijn algemene LEERvoorwaarden, 
zoals de Ned. taal begrijpen en spreken, een goed geheugen hebben (bijvoorbeeld om letters en getallen te kunnen onthouden) , gemotiveerd zijn, zich kunnen concentreren op een taak en meer.
M.a.w. een kind moet leerbaar zijn! En dat geldt niet alleen voor leren lezen maar voor alle vakken!

Er zijn ook specifieke LEESvoorwaarden en daar wil ik het hier over hebben.
De voorwaarden om te kunnen leren lezen werden tijdens de Leesvoorwaardentoets getest.
De toetsonderdelen waren:

Taalvaardigheid 

Kent het kind begrippen als: voor - na - eerst - laatst - midden - ervoor - erna - links en rechts?

Objectivatie

Begrijpt het kind dat het wóórd stoel, iets anders is dan een stoel om op te zitten?
En dus dat het wóórd "reus" korter is dan "ka-bou-ter-tje"?

Visuele discriminatie

Kan het kind verschil zien tussen de letters? 
Bijvoorbeeld hier: Welke letter is anders? ...o o o o c o o o  of deze: b b b d b b b.

Auditieve discriminatie

Kan hij het verschil tussen woorden en letters horen?
Tussen de b en de p, de o en de oo, de u en de uu?

Analyse

Kan het kind in een woord  de verschillende letters al onderscheiden?
Kan hij van poes p-oe- s maken? Of van auto au -t- o?
Dit wordt "hakken" genoemd.  En hoort samen met "plakken", oftewel de:

Synthese

Het aan elkaar "plakken" van woorden. b-a-k = bak, p-ee-r = peer, k-i-n = kin.

Wat deze laatste twee onderdelen betreft: als het kind het hakken en plakken goed beheerst, is hij in mijn ogen "lees-klaar". Nou alle letters nog leren!
(En de open en gesloten lettergrepen, en de tweeklanken, en..., en ...maar dat is voor een andere keer!)

Tegenwoordig wordt er in groep 2 (bij de oudste kleuters) al heel veel aandacht besteed aan bovengenoemde leer- en leesvoorwaarden.