maandag 14 oktober 2024

LEZEN (2) - Leesvoorwaarden


De Leesvoorwaardentoets. 

Toen ik op de basisschool werkte, startte ik ieder schooljaar met een Leesvoorwaardentoets die afgenomen werd bij de beginnende groep 3 - kinderen.
Aan de hand van de uitslagen van die toets kon je redelijk goed inschatten of een kind al aan leren lezen toe was en voldeed aan de voorwaarden om te kúnnen leren lezen.
Want om überhaupt te kunnen leren lezen moet een kind aan een aantal voorwaarden voldoen.

Er zijn algemene LEERvoorwaarden
zoals de Ned. taal begrijpen en spreken, een goed geheugen hebben (bijvoorbeeld om letters en getallen te kunnen onthouden) , gemotiveerd zijn, zich kunnen concentreren op een taak en meer.
M.a.w. een kind moet leerbaar zijn! En dat geldt niet alleen voor leren lezen maar voor alle vakken!


Er zijn ook specifieke LEESvoorwaarden en daar wil ik het hier over hebben.
De voorwaarden om te kunnen leren lezen werden tijdens de Leesvoorwaardentoets getest.
De toetsonderdelen waren:

Taalvaardigheid 

Kent het kind begrippen als: voor - na - eerst - laatst - midden - ervoor - erna - links en rechts?

Objectivatie

Begrijpt het kind dat het wóórd stoel, iets anders is dan een stoel om op te zitten?
En dus dat het wóórd "reus" korter is dan "ka-bou-ter-tje"?

Visuele discriminatie

Kan het kind verschil zien tussen de letters? 
Bijvoorbeeld hier: Welke letter is anders? ...o o o o c o o o  of deze: b b b d b b b.

Auditieve discriminatie

Kan hij het verschil tussen woorden en letters horen?
Tussen de b en de p, de o en de oo, de u en de uu?

Analyse

Kan het kind in een woord  de verschillende letters al onderscheiden?
Kan hij van poes p-oe- s maken? Of van auto au -t- o?
Dit wordt "hakken" genoemd.  En hoort samen met "plakken", oftewel de:

Synthese

Het aan elkaar "plakken" van woorden. b-a-k = bak, p-ee-r = peer, k-i-n = kin.

Wat deze laatste twee onderdelen betreft: als het kind het hakken en plakken goed beheerst, is hij in mijn ogen "lees-klaar". Nou alle letters nog leren!
(En de open en gesloten lettergrepen, en de tweeklanken, en..., en ...maar dat is voor een andere keer!)

Tegenwoordig wordt er in groep 2 (bij de oudste kleuters) al heel veel aandacht besteed aan bovengenoemde leer- en leesvoorwaarden.

3 opmerkingen:

Griemmank zei

Interessant. Ik help als vrijwilliger mee bij de Nederlandse taallessen aan Oekraïners. Dat gaat half klassikaal en half in kleine groepjes. Leuk als je als deskundige af en toe iets schrijft over 'de techniek'.

conny's quilts en creaties zei

Wat heerlijk herkenbaar. Ik gaf een paar jaar maar 1x p wk een ochtend les aan groep 3 ( naast een paar dagen groep 4 of 5), dus hoefde die toetsen niet af te nemen, maar al die andere zaken kwamen zeker langs. En dan de glunderkoppies als ze het hakken en plakken begrepen.

Bertiebo zei

Ha, ik heb nooit een groep 3 gehad en ook geen kleuters. Dit wat jij nu schrijft weet ik natuurlijk zo ongeveer, maar op school meegemaakt heb ik het nooit. Bij de kleinkinderen heb ik een stuk beter opgelet. En nog, bij de jongste van vier

Studie- dus oppasdag

Het was gisteren een studiedag voor de leerkrachten van Liekes school, maar ook voor de scholen waar haar papa en mama werken. Vandaar dat z...